Historia Krotoszyńskiej Biblioteki Publicznej im. Arkadego Fiedlera
17 kwietnia 1946 roku Rada Ministrów wydała Dekret o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi. Już 18 kwietnia 1946 roku w Krotoszynie utworzono Miejski Komitet Święta Oświaty, z przewodniczącym burmistrzem Stefanem Zawieją. Podjęto wiele działań w celu rozpropagowania idei powstania biblioteki, a Święto Oświaty przebiegało pod hasłem „Wspólnymi siłami tworzymy Miejska Bibliotekę Publiczną”.
W Dniu Oświaty 2 maja 1946 roku burmistrz Stefan Zawieja wręczył bibliotekarzowi-nauczycielowi Janowi Antczakowi pierwszą książkę, Dzieje miasta Krotoszyna Kazimierza Krotoskiego. Postanowiono, że dopiero wtedy, gdy tysięczna książka znajdzie się na półce, biblioteka zostanie otwarta. Rozpoczęła się zbiórka pieniężna i książek wśród mieszkańców Krotoszyna.
Tysięczną książkę podarował Sylwester Witczak i 16 września 1946 roku uroczyście zainaugurowano działalność Miejskiej Biblioteki Publicznej przy ul. Zdunowskiej 12. Pierwszym kierownikiem został Jan Antczak.
W tym samym roku powołano Powiatową Bibliotekę Publiczną (także ul. Zdunowska 12). Jak czytamy w kronice biblioteki „rok 1946 zamknął się dwoma bibliotekami publicznymi w powiecie oraz 2.023 tomami książek”.
W 1947 roku obie biblioteki zostały przeniesione do lokalu Rynek 22.
W latach 1947/1948 nastąpił rozwój sieci bibliotek miejskich i gminnych w powiecie krotoszyńskim. W 1954 roku
z połączenia obu bibliotek powstała Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna. Wzbogacany księgozbiór wpłynął
na stały wzrost czytelnictwa. Działalność biblioteki wspomagało powstałe w 1957 roku Koło Przyjaciół Biblioteki,
które kupowało książki z własnych składek. Biblioteka aktywnie promowała czytelnictwo poprzez organizowanie spotkań autorskich, wystaw, prelekcji. Czytelnicy mieli okazję spotkać się z takimi pisarzami jak m.in. Stanisław Grzesiuk, Paweł Jasienica, Eugeniusz Paukszta i Jerzy Putrament czy Halina Snopkiewicz. Dużą popularnością cieszyły się spotkania z cyklu „Czwartki Literackie”, zorganizowane z inicjatywy Hieronima Ławniczaka podczas których omawiano twórczość pisarzy polskich i obcych.
W następnych latach zmiany administracyjne spowodowały reorganizację sieci bibliotecznej powiatu krotoszyńskiego. W 1959 roku przystąpiono do tworzenia księgozbioru regionalnego. Dostrzeżono bowiem duże zainteresowanie historią miasta i regionu. W 1960 roku z inicjatywy kierownika Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej Zbigniewa Dąbrowskiego na terenie powiatu krotoszyńskiego powstało Koło Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Rok 1974 był przełomowy w działalności biblioteki. Stale powiększany księgozbiór i pogarszające
się warunki lokalowe wymusiły decyzję o zmianie lokalizacji biblioteki. W tym celu utworzono Społeczny Komitet Budowy Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, a w lutym 1974 roku wmurowano Akt erekcyjny pod jej budowę.
23 stycznia 1975 roku, w 30 rocznicę wyzwolenia Ziemi Krotoszyńskiej oddano do użytku nowy budynek biblioteki, przy ulicy Hanki Sawickiej 9 (obecnie Benicka 9).
Zbudowano go w czynie społecznym mieszkańców i wielu zakładów pracy byłego powiatu krotoszyńskiego. Obiekt
o powierzchni 1783,80 m2 pozwolił na wzbogacenie oferty biblioteki, utworzenie Pokoju Bajek, pierwszego
w województwie poznańskim Gabinetu Regionaliów i Dokumentów Życia Społecznego oraz Laboratorium do nauki języków obcych. Obiekt imponował wielkością i funkcjonalnością pomieszczeń. Jak donosi Gazeta Poznańska
z 14.03.1975 roku „wybudowano bibliotekę, jakiej nie powstydziłoby się niejedno z miast wojewódzkich”.
W nowym budynku powstał Oddział dla Dzieci i Młodzieży, a jego kierownikiem została Anna Glapiak. Utworzenie oddziału umożliwiło rozwinięcie działalności kulturalnej wśród dzieci i młodzieży. Młodym czytelnikom proponowano m.in. wspólne oglądanie filmów, czytanie bajek i lektur. Aktywnie działał teatrzyk kukiełkowy.
Swoją siedzibę znalazła także tutaj Biblioteka Pedagogiczna. Przestronne wnętrza biblioteki umożliwiły organizowanie różnorodnych spotkań, sejmików, turniejów, wystaw. Odwiedzający bibliotekę mogli podziwiać
m.in. wystawę malarstwa Krotoszynianki Haliny Duczmal-Pacowskiej. W roku 1975 w wyniku reorganizacji administracyjnej kraju zlikwidowano powiaty, a bibliotece nadano nazwę Krotoszyńska Biblioteka Publiczna.
16 września 1986 roku, z okazji 40-lecia działalności biblioteka przyjęła imię Arkadego Fiedlera, znanego podróżnika i pisarza.
W 1993 roku Krotoszyńska Biblioteka Publiczna została wpisana do Rejestru Instytucji Kultury Urzędu Miasta
i Gminy Krotoszyn. Od 1 stycznia 2000 roku na podstawie podpisanego porozumienia pomiędzy władzami samorządowymi a powiatowymi, pełni zadania biblioteki powiatowej. Nadzór biblioteki powiatowej nad gminnymi,
ma charakter merytoryczno-doradczy, w tym celu stworzono etat instruktora.
Komputeryzacja biblioteki rozpoczęła się w 2001 roku. Z okazji 55-lecia biblioteki Zarząd Miejski ufundował komputer z drukarką, który służył jednak do prac administracyjno-kadrowych. W celu skomputeryzowania księgozbioru zakupiono program biblioteczny Sowa. W 2011 roku uruchomiono elektroniczną wypożyczalnie Oddziału dla Dzieci
i Młodzieży, a w 2013 roku w Dziale dla Dorosłych. Obecnie (rok 2021) księgozbiór Centrali i 6 filii jest skomputeryzowany w 100 %. Od grudnia 2020 roku biblioteka pracuje w systemie SOWA SQL,
który jest w pełni profesjonalnym oprogramowaniem wspomagającym bibliotekę w procesach gromadzenia, katalogowania i wypożyczania zbiorów bibliotecznych oraz obsługi czytelników i wyszukiwania informacji bibliograficznych. Katalog on-line, zamieszczony na stronie biblioteki (http://www.krotoszyn-kbp.sowwwa.pl/), ułatwia czytelnikom szybkie i dokładne wyszukiwanie potrzebnych dokumentów. System ten obsługuje dwie bazy danych: księgozbiór i bibliografię regionalną. Poprzez katalog OPAC czytelnik ma również dostęp do swojego konta bibliotecznego. Logując się na swoje konto można zarezerwować, zamówić lub prolongować (przedłużyć czas wypożyczenia) książki. Dzięki współpracy z Wojewódzką Biblioteką Publiczną i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu zdigitalizowano prasę międzywojenną tj. Krotoszyński Orędownik Powiatowy oraz na bieżąco Rzecz Krotoszyńską, które zostały zamieszczone w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej. Biblioteka prezentuje swoją ofertę na własnej stronie internetowej i w mediach społecznościowych. Od 2014 roku biblioteka oferuje bezpłatny zdalny dostęp
do e-booków. Umożliwia to czytelnikom darmowe korzystanie z e-booków w siedzibie biblioteki lub poza nią, 7 dni
w tygodniu przez 24 godziny na dobę, po uprzednim otrzymaniu kodu dostępu od bibliotekarza.
W 2004 roku otwarto Gminne Centrum Informacji, a jej koordynatorem została Ewa Bukowska. GCI współpracowało z Powiatowym Urzędem Pracy w Krotoszynie i zapewniało bezrobotnym bezpłatny dostęp do Internetu oraz pomoc przy pisaniu dokumentów aplikacyjnych. Organizowano kursy komputerowe, kursy obsługi kasy fiskalnej, warsztaty zawodoznawcze dla uczniów szkół średnich. W 2010 roku uruchomiono Wypożyczalnię Książki Mówionej. W 2012 roku dyrektor biblioteki Ewa Bukowska brała udział w targach innowacji w Kijowie. Targi odbywały się pod hasłem: „Nowoczesne biblioteki na rzecz rozwoju lokalnych społeczności”.
Bibliotekarze krotoszyńskiej biblioteki mieli możliwość poznania działalności bibliotek w Holandii. Nawiązana współpraca zaowocowała wizytami w Holandii oraz rewizytą holenderskich bibliotekarzy w Krotoszynie. Współpraca z Krotoszyńskim Towarzystwem Współpracy Polsko-Niemieckiej przyczyniła się do organizacji szkółek języka
niemieckiego.
W roku 2009 biblioteka przystąpiła do I edycji Programu Rozwoju Bibliotek, który miał pomóc bibliotekom w pełnieniu roli lokalnych centrów aktywności społecznej. W takich placówkach ludzie spędzają czas, rozwijają swoje zainteresowania, zdobywają nowe umiejętności i wspólnie działają. Podczas szkoleń bibliotekarze mieli możliwość podniesienia swoich kompetencji zawodowych. Udział w programie pozwolił na poznanie potrzeb mieszkańców
i wzbogacenie oferty kulturalnej. Pozyskano sprzęt komputerowy, drukarki, aparaty cyfrowe.
Nowością było Święto Ulicy-Akcja Miasto, zorganizowane po raz pierwszy w 2011 roku na ulicy Kaliskiej, wspólnie
z Młodymi Menadżerami Kultury, przy współpracy z wieloma instytucjami i organizacjami, radami osiedli i szkołami. Na program składały się występy, pokazy, zabawy dla dzieci, wystawy rękodzieła, fotografii itp. Do 2019 roku odbyło się 9 edycji tej imprezy w różnych rejonach miasta.
Oprócz podstawowych zadań tj. gromadzenie, opracowywanie, przechowywanie, ochrona i udostępnianie materiałów bibliotecznych, Krotoszyńska Biblioteka Publiczna w ciągu 75 lat swojej działalności zorganizowała wiele spotkań autorskich, zarówno dla dzieci i młodzieży, jak również dla dorosłych. Na przestrzeni minionych lat biblioteka zainspirowała szereg spotkań zarówno z ludźmi nauki i kultury, pasjonatami oraz regionalistami. Biblioteka promuje lokalnych twórców poprzez organizacje wystaw malarstwa, rękodzieła, fotografii itp. Regularnie współpracuje
ze szkołami, organizacjami pozarządowymi, radami osiedli i sołectwami. W podjętych działaniach zwraca
się szczególną uwagę na problemy osób niepełnosprawnych i starszych, wychodząc naprzeciw ich potrzebom
i dostosowując zadania do ich możliwości by zapewnić maksymalne uczestnictwo. Dorośli miłośnicy literatury spotykają się w Klubie Konesera Książki. Są to comiesięcznespotkania grupy miłośników „dobrej” książki, którzy dzielą się własnymi refleksjami i dyskutują na tematy poruszane w czytanych publikacjach.
Bogatą ofertę edukacyjną oferuje Oddział dla Dzieci i Młodzieży. Najmłodsze dzieci mogą uczestniczyć w zajęciach Klubu „Maluszkowo”, którego ideą jest integracja i aktywizacja krotoszyńskich mam. Uczestnicy mają możliwość wzięcia udziału w bezpłatnych spotkaniach tematycznych, z udziałem ekspertów z przeróżnych dziedzin, warsztatów, dyskusji, wymiany doświadczeń. Podczas Akcji „Mamo! Tato! Zapisz mnie do biblioteki”, dzieci w wieku od 0 – 6 lat, które zostały wpisanie w poczet czytelników otrzymały w prezencie książkę. Co roku organizowane są „Ferie
w bibliotece”, „Wakacje w bibliotece”, „Pożegnanie wakacji z książką” integrujące dzieci z miejscowości w których znajdują się filie biblioteczne. Aktywnie działa Dyskusyjny Klub Książki dla młodzieży, gdzie podczas spotkań młodzi czytelnicy prowadzą dyskusje na temat przeczytanych książek. Prowadzona jest systematycznie współpraca
ze Świetlicą Środowiskową przy Warsztatach Terapii Zajęciowej w Krotoszynie, w ramach której odbywają
się spotkania integracyjne m.in. „Świąteczne drzewko”. Dla różnych grup wiekowych, bibliotekarze prowadzą zajęcia
z elementami biblioterapii czylirozwiązywanie problemów, uwalnianie od lęków, umiejętność odnalezienia
się w grupie. Zajęcia realizowane są w oparciu o teksty biblioterapeutyczne.
Stałym elementem działalności biblioteki są lekcje biblioteczne i warsztaty. Zajęcia systematycznie prowadzone
dla różnych grup wiekowych, mają na celu oswajanie z książką i odbiorem tekstu od najmłodszych lat oraz doskonaleniu umiejętności posługiwania się warsztatem bibliotecznym i informacyjnym. Dużym zainteresowaniem wśród młodego pokolenia cieszą się warsztaty dla młodzieży szkół średnich np. dziennikarskie i pisania komiksu.
Bibliotekarze promują czytelnictwo na zewnątrz poprzez udział w festynach, wystawach, targach. Biblioteka
od 2001 roku włącza się w ogólnopolską akcję „Cała Polska czyta dzieciom”, która została nagrodzona medalami Fundacji ABC XXI. Głośne czytanie bajek dzieciom odbywa się w bibliotece głównej, filiach bibliotecznych, szpitalu, przedszkolach, szkołach i zaprzyjaźnionych instytucjach. W roku 2016 honorowy tytuł koordynatora, przyznany przez Fundację ABC „Cała Polska czyta dzieciom”, w uznaniu szczególnych zasług w krzewieniu czytania dzieciom otrzymała Marlena Nabzdyk.
Z okazji Jubileuszu 600 - lecia Krotoszyna każdy noworodek otrzymał książeczkę. Akcja pod nazwą„Książka
dla noworodka” trwa nadal. Kolejnym wydarzeniem promującym kulturę czytania jest Tydzień Czytania Dzieciom - Cały Krotoszyn Czyta Dzieciom,któremu towarzyszą pikniki z książką, czytający skwerek (całodzienne czytanie bajek połączone z grami, zabawami i quizami dla dzieci). Dzieciom czytają osoby różnych zawodów i profesji.
Wymienić należy również Tydzień Bibliotekpodczas któregocorocznie w maju, w ramach Ogólnopolskiego Tygodnia Bibliotek organizowane są różnorodne imprezy, a niektóre z nich na stałe wpisały się w działalność książnicy:
- Wręczenie Dyplomu Honorowego Czytelnika Krotoszyńskiej Biblioteki Publicznej im. Arkadego Fiedlera,
dla czytelników systematycznie korzystających z biblioteki,
- Akcja Czytelnicza „Przyjdź i się zapisz - zyskasz nie stracisz” (dla młodszych czytelników),
- Powiatowy Dzień Bibliotekarza - wyjazdy seminaryjne dla bibliotekarzy powiatu krotoszyńskiego i przyjaciół bibliotek,
- Odjazdowy Bibliotekarz - rajd bibliotekarzy, czytelników oraz wszystkich
sympatyków słowa pisanego i turystyki rowerowej. Trasy rowerowe w minionych latach
przebiegały do Sędziszewa - pomnik Adama Mickiewicza, Szlakami Miejsc Pamięci Powstania Wielkopolskiego: Krotoszyn - Rozdrażew, Krotoszyn - Szaniec Powstańczy w Borownicy, Krotoszyn - Sulmierzyce, Krotoszyn - Biadki, Krotoszyn - Lutogniew, Krotoszyn- Dzierżanów oraz z okazji obchodów jubileuszu 600-lecia miasta Krotoszyna.
Swoją działalność biblioteka nie ogranicza tylko do propagowania czytelnictwa. Multimedialne Centrum Biblioteczne (wcześniej Gminne Centrum Informacji) organizuje różnego rodzaju szkolenia, a jedną z form działalności jest nauka podstaw obsługi komputera. Przeszkolenia komputerowe skierowane są głównie dla seniorów oraz osób bezrobotnych. Ponadto pracownicy biblioteki udzielają wszelkich porad dotyczących obsługi sprzętu elektronicznego zgodnie z potrzebami naszych użytkowników. Od 2017 roku odbywają się również kursy obsługi smartfonów
(nie tylko dla seniorów).
Księgozbiór biblioteki na przestrzeni 75 lat systematycznie się rozrastał. Obecnie liczy (stan na 30.06.2021r.) 109.231 wol., 1158 audiobooków i jest stale uzupełniany zgodnie z zapotrzebowaniem czytelniczym. Biblioteka oferuje prasę lokalną oraz ogólnopolską, dziecięcą i młodzieżową. Oprócz głównej siedziby posiada 6 filii
(w Krotoszynie, Kobiernie, Biadkach, Orpiszewie, Chwaliszewie, Benicach). Od 2013 roku bierze udział
w Wieloletnim Programie „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa” Priorytet 1 - zakup nowości do bibliotek publicznych”, w ramach którego corocznie otrzymuje dofinansowanie na zakup nowości. Aby zapewnić mieszkańcom jak najszerszy dostęp do kultury i edukacji KBP pozyskuje dodatkowe środki finansowe na zakup księgozbioru czy realizację swoich działań. Przykładem może być pozyskanie środków z Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności na zagospodarowanie terenu przy bibliotece. Powstał Skwer D-O-M (Działamy-Odpoczywamy-Motywujemy), który stał się miejscem koncertów, spotkań, zajęć dla dzieci i dorosłych.
W 2019 roku dzięki środkom pozyskanym z Wieloletniego Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa – Priorytet 2 „Infastruktura Bibliotek 2016-2020” przeprowadzono remont budynku biblioteki. Całkowicie zmieniono wystrój wnętrz, zakupiono meble, dobudowano windę. Dostosowano go do potrzeb osób niepełnosprawnych i starszych.
Przy wejściu do budynku zamontowano wrzutnię, która umożliwia całodobowy zwrot książek. Na parterze mieści
się sala konferencyjna „Arkady”, Sala Warsztatowa, Pokój dla rodzica z dzieckiem. W Oddziale dla Dzieci i Młodzieży wydzielono Strefę Animacji, Strefę Multimedialną. W Dziale dla Dorosłych powstała Strefa Młodych i Strefa Cichej Pracy. W osobnym pomieszczeniu znajdują się Regionalia w których systematycznie gromadzone są wydawnictwa regionalne, dokumenty życia społecznego, opracowywana jest Bibliografia Regionalna. Swoją siedzibę znalazło tutaj Towarzystwo Miłośników i Badaczy Ziemi Krotoszyńskiej, które wspólnie z biblioteką organizuje wiele spotkań, odczytów, wykładów, promocji książek.
Z okazji 75-lecia Krotoszyńskiej Biblioteki Publicznej im. Arkadego Fiedlera na ścianie budynku powstał mural
z wizerunkiem Arkadego Fiedlera, patrona biblioteki, autorstwa Łukasza Grobelnego.
Za zasługi w upowszechnianiu czytelnictwa i kultury Krotoszyńska Biblioteka Publiczna otrzymała m.in.: Wyróżnienie Specjalne od Marszałka Województwa Wielkopolskiego Pana Marka Woźniaka, podczas Wojewódzkiego Dnia Bibliotekarza i Bibliotek w Poznaniu, medal „W dowód uznania” za zasługi dla bibliotekarstwa oraz Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich – Zarząd Główny SBP w Warszawie,II nagrodę w Konkursie Dobrych Praktyk koalicji na rzecz rozwoju biblioteki „Biblioteka jako partner w działaniu” XI edycja konkursu na najlepszą bibliotekę publiczną
w Wielkopolsce – WBPiCAK w Poznaniu i Urząd Marszałkowski w Poznaniu- 2011r., Certyfikat Konsumencki Konkurs Jakości i Usług „Najlepsze w Polsce”, za nowatorską działalność kulturalno-czytelniczą dla społeczności lokalnej – Poznań 2014, nagrodę dla najefektywniejszej Grupy Inicjatywnej VI edycji Programu „Lokalne Partnerstwa Polsko - Amerykańskiej Fundacji Wolności”.
Na dzisiejszy wizerunek biblioteki zapracowały pokolenia wspaniałych pracowników. Ambicji dyrektorów biblioteki zawdzięczamy dążenie do ciągłego rozwoju i równanie do poziomu najlepszych bibliotek w kraju, a w szczególności dyrektor Ewy Bukowskiej zawdzięczamy dzisiejszą infrastrukturę Krotoszyńskiej Biblioteki Publicznej. Ale najlepsze nawet plany nie powiodłyby się bez zespołu świetnych pracowników, ludzi zaangażowanych, twórczych, nieustannie podnoszących kwalifikacje. Na wizerunek współczesnej biblioteki pracuje obecna załoga. Jest nas 20 osób. Wszyscy staramy się spełniać oczekiwania czytelników oraz kreować jak najlepszy obraz KBP. Należy zaznaczyć,
że w krotoszyńskiej bibliotece pracuje profesjonalna kadra, starająca się jak najlepiej wykonywać swoje obowiązki
i stwarzać przyjazną atmosferę.
W minionych latach funkcję dyrektora pełnili:
1946 - 1952 Jan Antczak
1952 - 1952 Tadeusz Dolata
1953 - 1954 Feliks Posłuszny
1954 -1956 Walentyna Jakowczuk
1956 - 1974 Zbigniew Dąbrowski
1974 - 1985 Edward Kozupa
1985 - 1985 Piotr Bruch
1985 - 1997 Anna Glapiak
1997 - 2006 Zofia Kuźnicka
2007 - Ewa Bukowska
Opracowanie:
Alina Kajewska , Wiesława Patalas
